Patron Szkoły Podstawowej nr 5w Ropczycach wybitny pedagog i etnograf Seweryn Udzielab_150_100_16777215_00_images_SewerynUdziela.jpg/materiał archiwalny zaczerpnięty ze zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Ropczyckiej/

Inspektor szkolny - zasłużony etnograf, niezmordowany badacz ludowej kultury, założyciel i dyrektor najbogatszego w Polsce Muzeum Etnograficznego w Krakowie, określany mianem następcy Kolberga. Urodził się w Nowym Sączu dnia 24 grudnia 1857r., gdzie zaczął uczęszczać do gimnazjum realnego, a następnie przeniósł się do Seminarium Nauczycielskiego w Tarnowie i tam w 1875r. otrzymał dyplom. W 1877r. obejmuje posadę nauczyciela w Zakładzie Fundacji Stanisława hr Skarbka w Drohobyczu. Od 20.10.1878 do 31.01.1879 obejmuje tymczasową posadę kierującego nauczyciela szkoły w Raniżowie (pod Rzeszowem). Od 01.02.1879 do 28.02.1884 przechodzi na posadę nauczyciela do Ropczyc, otrzymuje stabilizację. Tu zorganizował Oddział Towarzystwa Ochrony Zwierząt, za co w 1888r. otrzymał uznanie. Zorganizował także wypożyczalnię książek, której był kierownikiem i bibliotekarzem. Był czynnym członkiem Kółka Pedagogicznego, którego zostaje sekretarzem. Założył Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Biednym Uczniom zatwierdzone przez Namiestnictwo 15.10.1881r. Organizując czytelnię zwraca się o pomoc do Krakowskiego Towarzystwa Oświaty Ludowej, gdzie wiceprezesem jest Adam Asnyk, który przydziela Mu 65 książek do Biblioteki, a ilość wypożyczonych książek w pierwszych trzech miesiącach wynosi 911. Organizuje 2-letnie kursy obejmujące następujące działy: Historia Polski nauka o ziemi i wszechświecie, nauki przyrodnicze - Higiena - gospodarstwo rolne (chów bydła i koni, sadownictwo, warzywnictwo, pszczelarstwo) i najpotrzebniejsze wiadomości z ekonomii, polityki i etyki, które prowadzono od jesieni do wiosny. Na rok obejmuje posadę kierownika 3-klasowej szkoły w Lipniku pod Białą. Wraca do Ropczyc i uczy od 1885 do 1888 roku. W lipcu 1887r. wybrany reprezentantem do Rady Szkolnej Okręgowej został wezwany do Lwowa, gdzie przez kilka miesięcy pracował nad organizacją szkolnictwa, metodyką nauczania i podręcznikami dla szkół ludowych. Za te zasługi mianowany został inspektorem szkolnym na okręg Grzybowski i gorlicki z siedzibą w Gorlicach, dokąd przeniósł się w połowie 1883r. Na tym stanowisku pozostał do roku 1883. Potem osiedlił się w Wieliczce (1893 do 1900) a następnie w Pogórzu (1900 do 1922r.). Jako inspektor szkolny w okresie swej działalności doprowadził do budowy ponad 50 szkół ludowych przez co umożliwił naukę dużej ilości dzieci chłopskich. Starał się o podniesienie ekonomiczne ludności wiejskiej przez ożywienie przemysłu ludowego, między innymi opiekował się kursem szycia gorsetów i strojów ludowych. W ciągu swej działalności pisarskiej i publicystycznej ogłosił drukiem ponad 280 prac. W Ropczycach zbierał materiały z dziedziny ludowej kultury. Wynikiem tego było kilka publikacji: W roku 1886: "Materiały etnograficzne z miasta Ropczyc i okolic" "Przezwiska czyli przydomki" "Z papierów Cechu tkackiego w Ropczycach z 1615r." W roku 1888: "Wspomnienia z przeszłości Ropczyc" "Pisanki w mieście Ropczycach i okolicy" W roku 1889: "Chata w Ropczycach i okolicy" "Poczucie piękna u ludu ropczyckiego" "Religia i modlitwa u ludu ropczyckiego" W roku 1892: "Lud Polski w powiecie ropczyckim" W roku 1935: "Budownictwo ludowe w powiecie ropczyckim" W roku 1912 do 1914 patronował kursom szycia gorsetów do stroju ludowego. Po zakończeniu I wojny światowej organizował badania etnograficzne Lasowiaków zamieszkałych w widłach Wisły i Sanu. Zmarł 26 września 1937r. w Krakowie. 

 

b_150_100_16777215_00_images_7pb_219.jpg
Seweryn Udziela w latach 1878-1888, kiedy przebywał w Ropczycach, zaczął zbierać pieśni pochodzące zarówno z tego regionu, jak i z sąsiednich miejscowości. W tym czasie poza pieśniami /ponad 400/ miał juz spisaną pokaźną liczbę zabobonów i zagadek z okolic Ropczyc. W okresie ropczyckim Seweryn Udziela publikował wiele swoich prac. W 1886r. ukazała się w "Miesięczniku Towarzystwa Ochrony Zwierząt" jego pierwsza pozycja etnograficzna pt. "Gusła, przesądy i przepowiednie z życia zwierząt, zebrane między ludem w okolicy Ropczyc". Wkrótce opublikował w Zbiorze Wiadomości do Antropologii Krajowej (t. X) obszerne "Materiały etnograficzne z miasta Ropczyc i okolicy". Prace te były początkiem bogatej drogi naukowo-badawczej Seweryna Udzieli. Publikacje z dziedziny zawodowej dotyczące zagadnień związanych z pracą nauczycielską zamieszczał w lwowskiej "Szkole" oraz w "Przeglądzie Rzeszowskim". Rozpoczął też współpracę z czasopismami: "Kwartalnik Historyczny", "Przegląd Weterynarski", "Nowa Reforma", "Krakus", w których zamieszczał artykuły popularyzujące zagadnienia historyczne, etnograficzne i przyrodnicze. Prace Udzieli pojawiały się również na łamach takich pism, jak: "Przemysł, Rzemiosło, Sztuka", "Lud Słowiański", "Kurier Literacko-Naukowy". Dążąc do podniesienia oświaty wśród ludności wiejskiej i małomiasteczkowej, przystąpił także do wydawania broszurek o charakterze popularnym.